Nội dung chính của bài viết
Tiền tệ không chỉ là một phạm trù kinh tế mà nó còn là một phạm trù lịch sự với vai trò đặc biệt quan trọng. Sự xuất hiện của tiền tệ mang lại thay đổi lớn đối với nền kinh tế- xã hội. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu và phân tích rõ hơn bản chất và chức năng của tiền tệ trong bài viết dưới đây.
1. Khái niệm tiền tệ là gì?
Tiền tệ là sản phẩm tự phát sau quá trình phát triển của nền kinh tế- xã hội. Sự ra đời của tiền tệ gắn liền với sự ra đời và phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hóa.
Theo C.Mác, tiền tệ là một thứ hàng hoá đặc biệt, được tách ra khỏi thế giới hàng hoá, dùng để đo lường và biểu hiện giá trị của tất cả các loại hàng hoá khác. Nó trực tiếp thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ sản xuất giữa những người sản xuất hàng hóa.
2. Phân tích bản chất và chức năng của tiền tệ
Phân tích bản chất của tiền tệ
Về bản chất, tiền tệ là vật trung gian trong quá trình trao đổi hàng hoá. Nó cũng là phương tiện hỗ trợ, giúp quá trình trao đổi này thực hiện được thuận tiện hơn.
Bản chất của tiền tệ được thể hiện rõ hơn qua hai thuộc tính sau:
- Giá trị sử dụng của tiền tệ:
Tiền tệ là khả năng thoả mãn nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu sử dụng làm vật trung gian trong trao đổi. Giá trị sử dụng của một loại tiền tệ là do xã hội quy định. Khi nào xã hội còn công nhận vai trò của tiền tệ trong trao đổi mua bán thì lúc đó giá trị sử dụng của nó vẫn đóng vai trò quan trọng. Đây chính là lời giải thích cho sự xuất hiện cũng như biến mất của các dạng tiền tệ trong lịch sử.
- Giá trị của tiền tệ:
Tiền tệ thể hiện giá trị qua khả năng trao đổi được nhiều hay ít hàng hoá trong việc trao đổi. Đó là khái niệm “sức mua tiền tệ”. Tuy nhiên, khái niệm này xét trên phương diện chung, chỉ toàn thể các hàng hoá trên thị trường chứ không riêng lẻ từng loại hàng hoá, nên việc đánh giá giá trị của tiền tệ sẽ chính xác hơn.
Phân tích chức năng của tiền tệ với vai trò đặc biệt quan trọng
- Chức năng thước đo giá trị của tiền tệ
Tiền tệ thể hiện chức năng thước đo giá trị bằng việc đo lường và biểu thị giá trị của hàng hoá. Chính vì thế, việc trao đổi giao thương trở nên đơn giản, thống nhất và thuận lợi hơn. Từ đó, việc lưu thông hàng hoá diễn ra trôi chảy, góp phần đẩy mạnh sự hình thành các mối quan hệ kinh tế- xã hội.
- Chức năng phương tiện trao đổi của tiền tệ
Tiền tệ được xã hội sử dụng với mục đích trung gian trao đổi hàng hoá. Trước đây, người ta coi chính hàng hoá như vật ngang giá chung và trao đổi để lấy một loại hàng hoá khác. Sau đó, khi xã hội phát triển hơn, xã hội quy định một loại tiền tệ nhất định để sử dụng nhằm mục đích trao đổi được dễ dàng. Ở đây, tiền tệ được coi là phương tiện, chứ không phải là mục đích của việc trao đổi.
Bằng việc sử dụng tiền tệ, người ta đã tiết kiệm được thời gian và công sức dành cho việc trao đổi hàng hoá. Để thực hiện được chức năng này, tiền tệ phải được sử dụng và phổ biến rộng rãi để đáp ứng tối đa nhu cầu tiêu dùng.
- Chức năng phương tiện thanh toán của tiền tệ
Tiền tệ được dùng làm phương tiện thanh toán, hay nộp thuế, giúp người mua được sở hữu một hàng hoá, dịch vụ nào đó. Nhưng khi sản xuất, trao đổi hàng hoá phát triển thì tất yếu sẽ xảy ra việc mua bán chịu, hay còn gọi là cho nợ. Người bán sẽ là chủ nợ, người mua sẽ là con nợ.
Lúc này, tiền tệ còn mang chức năng trả nợ, trả tiền mua chịu hàng. Tuy nhiên, trong quá trình này, con nợ được yêu cầu trả nợ đúng kỳ thanh toán để đảm bảo việc lưu thông hàng hoá diễn ra. Khi không đáp ứng được yêu cầu, mọi sự liên kết sẽ bị phá vỡ.
- Chức năng phương tiện tích luỹ của tiền tệ
Tiền tệ là đại diện cho của cải trong xã hội dưới hình thức giá trị, do đó cất giữ tiền tệ đồng nghĩa với việc tích luỹ của cải. Lúc này, sản xuất giảm, lượng hàng hoá ít hoặc dư thừa tích lũy, một phần tiền tệ sẽ rút khỏi lưu thông và đi vào trạng thái tĩnh.
Thời xưa, người giàu có, địa chủ có thói quen trữ vàng trong hòm rương hoặc giấu kỹ. Còn ngày nay, nhiều người cũng có thói quen cất trữ tiền hoặc để tiết kiệm trong tài khoản ngân hàng.
- Chức năng tiền tệ thế giới của tiền tệ
Khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì tiền tệ không những là phương tiện thực hiện các quan hệ kinh tế xã hội trong phạm vi một quốc gia mà còn là phương tiện quan trọng để thực hiện và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế.
Chính vì thế, tiền tệ là công cụ không thể thiếu và có vai trò quan trọng để mở rộng nền kinh tế hàng hóa, giúp phát triển xu thế hội nhập trên các lĩnh vực kinh tế xã hội, hợp tác giữa các nước.
3. Tìm hiểu về các hình thức tiền tệ hiện nay
Các hình thức tiền tệ hiện nay
- Tiền giấy hoặc tiền kim loại (tiền pháp định) do Nhà nước (Ngân hàng nhà nước, Bộ tài chính…) phát hành
- Tiền hàng hóa (vỏ sò, gạo, muối, vàng)
- Tiền thay thế (coupon, dặm bay, điểm thưởng,…)
- Tiền mã hóa do một mạng lưới máy tính phát hành (điển hình là Bitcoin).
10 đơn vị tiền tệ được lưu hành phổ biến nhất thế giới
Khi phân biệt tiền tệ của quốc gia này với quốc gia khác, người ta sử dụng cụm từ “đơn vị tiền tệ”. Mỗi một quốc gia sẽ cho phép lưu hành loại tiền riêng. Khi các nước sử dụng đồng tiền có cùng tên gọi, người ta có thể thêm tên quốc gia ngay sau tên tiền tệ để có thể dễ dàng phân biệt.
Dưới đây là 10 đơn vị tiền tệ được sử dụng phổ biến nhất thế giới:
- Đô la Mỹ (USD)
- Đồng Euro (EUR)
- Bảng Anh
- Yên Nhật
- Đô la Canada
- Đô la Úc
- Đồng nhân dân tệ Trung Quốc
- Đô la Singapore
- Franc Thuỵ Sỹ
- Đô la Hồng Kông
Thông qua việc xác định mức độ phổ biến và sử dụng rộng rãi của đơn vị tiền tệ, bạn có thể biết được khả năng kinh tế và sự phát triển của các quốc gia trên trường quốc tế.
4. Bản chất và chức năng của tiền tệ có liên quan gì xu hướng phát triển trong tương lai?
Hiện nay, xã hội công nghệ phát triển vô cùng đột phá và sáng tạo. Với những tiến bộ vượt bậc về công nghệ và bảo mật, hai hình thức tiền tệ mới hình thành và dần trở nên quen thuộc với mọi người hơn. Đó là thanh toán không dùng tiền mặt và tiền ảo.
- Thanh toán không dùng tiền mặt
Đó là việc trả tiền cho một sản phẩm hoặc dịch vụ mà người mua không trực tiếp đưa tiền mặt (tiền giấy, tiền xu, tiền polymer…) cho người bán. Việc thanh toán này giúp tiết kiệm thời gian và cũng là hình thức giao dịch an toàn và chính xác, không phải tiếp xúc trực tiếp nên phù hợp với tình hình dịch bệnh hiện nay. Không chỉ vậy, việc thanh toán không dùng tiền mặt cũng giảm thiểu không nhỏ nguồn tiền giả lưu hành.
- Tiền ảo
Loại tiền điện tử thông dụng nhất thế giới hiện nay là bitcoin. Nó được trao đổi, giao dịch trực tiếp mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào. Tuy nhiên, giá trị của loại tiền này lại không ổn định và dễ bị điều chỉnh dựa trên số lượng người dùng. Chính vì thế, loại tiền này vẫn chưa được công nhận tại nhiều quốc gia.
Kết luận
Để nắm được xu thế phát triển kinh tế và có thêm nhiều kiến thức cập nhật, mỗi người chúng ta phải hiểu được căn bản nhất từ bản chất và chức năng của tiền tệ. Tiền tệ chính là phương tiện hữu ích để thông qua nó, con người đạt được mục đích kinh doanh.
Hãy theo dõi những bài viết tiếp theo để biết được những thông tin hữu ích tại đây.