Lứa tuổi mầm non ngoài sự chú ý tập trung phát triển trí tuệ thì phát triển thể chất cũng không thể thiếu. Trò chơi dân gian – một hoạt động chơi mà học, vừa có thể giúp trẻ phát triển thể chất vừa giúp kích thích sự phát triển của não bộ giúp trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát và tăng khả năng phán đoán, tư duy logic. Kidpod.vn xin gửi tới top 20 trò chơi dân gian phù hợp nhất với trẻ mầm non

Trò chơi dân gian là gì?

Khái niệm trò chơi dân gian

Trò chơi dân gian được xem như là một giá trị phi vật thể trong văn hoá của người Việt Nam. Trò chơi dân gian đã có từ xa xưa và được kế thừa đến ngày nay. Nó được hình thành trong quá trình lao động, sản xuất và nhằm nâng cao đời sống tinh thần cho người nông dân.

Các hoạt động này thường thấy trong các hoạt động vui chơi của trẻ em thôn quê xưa, hiện nay nó vẫn được lưu truyền nhưng có phần giảm đi đáng kể. Trò chơi dân gian có thể dễ thấy trong các kỳ lễ hội của làng, địa phương còn lưu trữ văn hoá truyền thống, nhưng cũng có những trò chơi đơn giản có thể thực hiện hàng ngày tại nhà.

Ý nghĩa của trò chơi dân gian với trẻ mầm non

Trò chơi dân gian tuy được bắt nguồn từ những hoạt động hàng ngày của ông cha từ xa xưa nhưng nó vẫn rất phù hợp với cuộc sống hiện đại ngày nay, nhất là để áp dụng cho trẻ em lứa tuổi mầm non. Với các hoạt động mang tính tập thể, có sự kết hợp giữa vận động và trí não sẽ giúp cho phát triển thể chất và tư duy của trẻ một cách toàn diện.

Trò chơi dân gian có thể áp dụng trong mô hình nhỏ như sinh hoạt gia đình giữa bố mẹ và con hoặc các nhóm bạn hay bất cứ mô hình lớn như hoạt động tập thể ở trường, lớp…Với sự phong phú của trò chơi dân gian sẽ khiến trẻ luôn thích thú, không bị nhàm chán. Tăng cường sự hứng thú của trẻ với các hoạt động và trẻ được học một cách tự nhiên nhất.

20 trò chơi dân gian tập thể cho trẻ mầm non

1.Nu na nu nống

Nu na nu nống là trò chơi dân gian ở mưc độ đơn giản trẻ nhỏ từ 2-3 tuổi đã có thể tham gia chơi cùng. Giúp trẻ nhận biết tiếng và nhịp giúp phát triển ngôn ngữ

Trẻ ngồi cạnh nhau và duỗi thẳng chân. Một trẻ làm quản trò và đọc bài đồng dao “nu na nu nống”, mỗi một tiếng đập tay vào một chân, chữ cuối của bài rơi vào chân ai người đó được co lên. Khi trẻ nào co được cả 2 chân lên thì trẻ đó thắng, cứ thế tiếp tục đến khi chỉ còn một trẻ co chân cuối cùng là thua.

“Nu na nu nống

Đánh trống phất cờ

Mở cuộc thi đua

Xem chân ai trắng

Gót đỏ hồng hào

Không bẩn tí nào

Được vào đánh trống”

2.Nhảy lò cò

Trò chơi nhảy lò cò giúp trẻ biết giữ thăng bằng, khéo kéo của đôi chân và sự phán đoán.

3.Trốn tìm

Trò chơi trốn tìm hay còn gọi là trò chơi 5-10-15. Khi chơi trò này một trẻ sẽ úp mặt vào cột, tường.. và đếm 5-10-15.. cho đến 100 và nói ” bắt đầu mở mắt đi tìm. Ai chưa xong mặc kệ”. Trẻ bắt đầu đi tìm các bạn đang trốn, bạn nào nhanh chân chạy về “đập cột” trước là thắng. Trò chơi này giúp trẻ bước đầu làm quen với số đếm cũng nhưng giúp trẻ biết quan sát và tư duy, phản xạ nhanh nhẹn.

4. Ô ăn quan

Trò chơi này giúp trẻ vận dụng số học và tập cho trẻ khả năng tính toán.

Vẽ một hình chữ nhật được chia đôi theo chiều dài và ngăn thành 5 hàng dọc cách khoảng đều nhau, ta có được 10 ô vuông nhỏ. Hai đầu hình chữ nhật được vẽ thành 2 hình vòng cung, đó là 2 ô quan lớn đặc trưng cho mỗi bên, đặt vào đó một viên sỏi lớn có hình thể và màu sắc khác nhau để dễ phân biệt hai bên, mỗi ô vuông được đặt 5 viên sỏi nhỏ, mỗi bên có 5 ô.

Hai người hai bên, người thứ nhất tuỳ chọn ô nhỏ đi quân, rải đều viên sỏi nhỏ ra các ô đến khi hết, lấy sỏi ở ô tiếp theo rải tiếp. Cho đến khi viên sỏi dừng cách 1 ô trống thì được “ăn” quân cách ô trống đó. Người đối diện chơi tương tự cho đến khi mất quan. Mất quan toàn dân thu quân trở về. Đếm xem ai có nhiều quan và quân hơn thì thắng.

5.Rồng rắn lên mây

Trò chơi dân gian rồng rắn lên mây là trò chơi vui nhộn được các em nhỏ yêu thích.Trò chơi này có thể áp dụng với các bé từ 1-2 tuổi trở lên. Cần chọn ra một người làm thầy thuốc, những người tham gia chơi còn lại nắm đuôi áo nhau thành hàng dọc, vừa đi vừa hát bài đồng dao. Thầy thuốc phải cố gắng bắt được người trong hàng, còn người đứng đầu phải dang tay bảo vệ thành viên.

Nếu thầy thuốc bắt được hết thành viên hoặc hàng bị đứt thì kết thúc trò chơi.

6. Dung dăng dung dẻ

Quản trò vẽ sẵn các vòng tròn nhỏ trên đất, số lượng vòng tròn ít hơn số người chơi. Khi chơi các bạn nắm áo tạo thành một hàng đi quanh các vùng tròn và cùng đọc bài đồng dao. Khi đọc hết bài các bạn chơi nhanh chóng tìm một vòng tròn và ngồi xuống. Ai chậm chân không có vòng tròn sẽ bị loại. Trò chơi tiếp tục đến khi còn 2 bạn tìm ra ai nhanh nhất

7. Bịt mắt bắt dê

Một người xung phong để mọi người bịt mắt lại bằng một chiếc khăn, những người còn lại đứng thành vòng tròn vây quanh người bị bịt mắt.

Mọi người chạy quanh người bị bịt mắt, khi người đó hô “bắt đầu” hoặc “đứng lại” thì tất cả đứng yên tại chỗ. Lúc này người bị bịt mắt sẽ tìm xung quanh để bắt được những người chơi khác. Đến khi có người bị bắt và người bị bịt mắt đoán đúng tên thì người này sẽ phải ra “bắt dê”, nếu đoán sai lại bị bịt mắt lại và làm tiếp.

8.Trò chơi dân gian Kéo co

Trò chơi kéo co đặc biệt giúp bé trong rèn luyện thể chất. Chia người chơi làm hai đội, đứng 2 bên vạch kẻ. Mỗi đội nắm lấy một đầu dây ra sức kéo về phía mình. Nếu đội nào bị kéo qua vạch chia trước thì đội đó thua.

9.Mèo đuổi chuột

Đây là trò chơi dân gian tập thể của Việt Nam, gồm từ 7 đến 10 người chơi. Tất cả người chơi đứng thành vòng tròn, tay nắm tay, giơ cao lên qua đầu. Rồi bắt đầu hát:

“Mèo đuổi chuột

Mời bạn ra đây

Tay nắm chặt tay

Đứng thành vòng rộng

Chuột luồn lỗ hổng

Mèo chạy đằng sau

Thế rồi chú chuột lại đóng vai mèo

Co cẳng chạy theo, bác mèo hóa chuột”.

Một người được chọn làm mèo và một người được chọn làm chuột. Hai người này đứng vào giữa vòng tròn, quay lưng vào nhau. Khi mọi người hát đến câu cuối thì chuột bắt đầu chạy, mèo phải chạy đằng sau. Tuy nhiên mèo phải chạy đúng chỗ chuột đã chạy. Mèo thắng khi mèo bắt được chuột. Rồi hai người đổi vai trò mèo chuột cho nhau. Trò chơi lại được tiếp tục.

10.Cá sấu lên bờ

Vạch 2 đường vạch cách nhau khoảng 3m để làm bờ. Sau khi oẳn tù tì, người thua sẽ làm cá sấu đi lại giữa hai vạch đó tìm bắt người nào ở dưới nước hoặc có một chân dưới nước (tức nhảy ra khỏi vạch hoặc thò một chân qua khỏi vạch).

Những người còn lại chia nhau đứng trên bờ (nghĩa là đứng ngoài hai bên vạch) chọc tức cá sấu bằng cách đợi cá sấu ở xa thì thò một chân xuống nước hoặc nhảy xuống nước và vỗ tay hát “Cá sấu, cá sấu lên bờ”. Khi nào cá sấu quay lại thì nhảy ngay lên bờ.

11.Chi chi chành chành

Trò chơi dân gian này chỉ cần từ 2 người trở lên, trong đó một người sẽ xòe bàn tay ra cho những người khác giơ ngón trỏ ra đặt vào lòng bàn tay vào. Người xòe bàn tay đọc thật nhanh bài đồng dao:

“Chi chi chành chành.

Cái đanh thổi lửa

Con ngựa chết chương

Ba vương ngũ đế

Chấp chế đi tìm

Ù à ù ập”

Đọc đến chữ “ập” người xòe tay nắm lại, những người khác cố gắng rút tay ra thật nhanh, ai rút không kịp bị nắm trúng sẽ phải vào thế chỗ cho người xòe tay và vừa làm vừa đọc bài đồng dao cho các bạn khác chơi.

12.Kéo cưa lửa xẻ

Hai người ngồi đối diện, cầm chặt tay nhau. Vừa hát vừa kéo tay và đẩy qua đẩy lại giống như đang cưa một khúc gỗ. Mỗi lần hát một từ thì lại đẩy hoặc kéo về một lần. Trò chơi này có thể chơi cùng các em bé nhỏ từ 7 tháng, em bé rất thích được lặp lại các hành động cùng các giai điệu dễ nhớ.

Bài hát có thể là:

“Kéo cưa lừa xẻ

Ông thợ nào khỏe

Về ăn cơm vua

Ông thợ nào thua

Về bú tí mẹ”.

Hoặc:

“Kéo cưa lừa xẻ

Làm ít ăn nhiều

Nằm đâu ngủ đấy

Nó lấy mất của

Lấy gì mà kéo”

13.Oẳn tù tì

Trong một số trò chơi dân gian chỉ có 2 người, để chọn ra người có quyền ưu tiên hoặc chơi trước thì sẽ cần đến Oẳn tù tù. Những vật dụng được thể hiện qua bàn tay:

– Cái búa: nắm các ngón tay lại như quả đấm

– Cái kéo: nắm 3 ngón tay gồm có ngón cái, ngón áp út, và ngón út lại, và xòe 2 ngón tay còn lại (ngón trỏ, ngón giữa) ta có hình cái Kéo

– Cái bao: xòe cả 5 ngón tay ra.

Luật chơi : Kéo cắt bao, bao bọc búa, búa đập kéo, căn cứ vào đó mà tìm ra người thắng cuộc.

14. Nhảy bao bố

Chia làm hai đội có số người bằng nhau. Người đứng đầu cho chân vào bao bố và giữ chặt, sau đấy bật nhẩy về phía đích và vòng lại vạch xuất phát đưa lại bao bố cho người thứ hai. Đội nào có người chơi nhanh hơn thì chiến thắng. Trong quá trình nhảy không được làm tuột bao bố.

Trò chơi dân gian này sẽ giúp trẻ nâng cao thể chất hiệu quả với sự vận động toàn thân kết hợp với sự khéo léo của đôi tay.

15. Nhẩy dây

Trò chơi này trẻ có thể chơi một mình gọi là nhảy dây đơn. Hai tay nắm 2 đầu sợi dây, vung đều và bật nhảy qua dây sao cho không dẫm phải dây. Hoặc chơi nhóm thì cần 3 người trở lên. 2 người cầm 2 đầu dây và vung đều, những người còn lại lần lượt nhẩy vào giữa sợi dây đang vung. Ai dẫm phải dây là thua cuộc.

16. Tập tầm vông

Trò chơi này cần 2 người hoặc 3, 4 người chơi. Một người nắm một đồ vật nhỏ trong tay trái hoặc tay phải và giấu vào sau lưng. Sau đó đọc to bài đồng dao:

“TẬP TẦM VÔNG

TAY KHÔNG TAY CÓ

TẬP TẦM VÓ

TAY CÓ TAY KHÔNG

TAY KHÔNG TAY CÓ

TAY CÓ TAY KHÔNG?”

Và nắm chặt lòng bàn tay và đưa hai tay ra. Những người chơi còn lại sẽ đoán xem tay nào có nắm viên sỏi. Trò chơi này thích hợp cả với trẻ từ 7 tháng, giúp tăng khả năng quan sát và trí tò mò của trẻ.

17.Thả đỉa ba ba

Vẽ một vòng tròn rộng hoặc vẽ 2 đường thẳng song song để làm sông. Các bạn chơi đứng thành vòng tròn quay mặt vào trong. Chọn một bạn vào trong vòng tròn vừa đi vừa đọc bài đồng dao: “Thả đỉa ba ba/ Chớ bắt đàn bà/ Phải tội đàn ông/ Cơm trắng như bông/ Gạo tiền như nước/ Sang sông về đò/ Đổ mắm đổ muối/ Đổ chuối hạt tiêu/ Đổ niêu nước chè/ Đổ phải nhà nào/ Nhà đấy phải chịu”.

“Đỉa” đứng vào giữa sông, người chơi tìm cách lội qua sông, vừa lội vừa hát: “Đỉa ra xa tha hồ tắm mát”. Đỉa phải chạy đuổi bắt người qua sông. Nếu chạm được vào ai (bạn chưa lên bờ) thì coi như bị thua, phải làm đỉa thay, trò chơi lại tiếp tục.

18.Chim bay cò bay

Trò chơi hình thành cho trẻ khả năng làm việc tập thể, gia tăng khả năng chú ý và quan sát.

Mọi người đứng chung quanh tạo thành một vòng tròn và sẽ có một người điều khiển trò chơi đứng ở ngay giữa. Người điều khiển nói “chim bay” đồng thời nhảy bật lên, giang hai cánh tay như chim đang bay. Lúc đó, các trẻ phải làm động tác và hô theo người điều khiển.

Nếu người điều khiển hô những vật không bay được chẳng hạn như “nhà bay” hay “bàn bay” mà trẻ nào làm động tác bay theo người điều khiển hay những vật bay được mà lại không làm động tác bay thì sẽ bị phạt bằng cách lò cò một vòng bên ngoài vòng tròn.

Có thể biến tấu thêm phần “cá lặn” hay “tàu lặn,vịt lặn”…để xem kẽ với trò “Chim bay, cò bay”.

19. Trò chơi lộn cầu vồng

Hai người đứng đối mặt nhau nắm tay nhau cùng lắc tay theo nhịp của bài bài đồng dao:

“Lộn cầu vồng

Nước trong nước chảy

Có chị mười ba

Hai chị em ta

Cùng lộn cầu vồng”.

Hát đến “cùng lộn cầu vồng”, cả 2 cùng xoay người và lộn đầu qua tay của người kia. Sau câu hát, người chơi đứng quay lưng vào nhau, tiếp tục hát bài đồng dao rồi quay trở lại vị trí cũ.

20.Trò chơi búng thun

Có hai người chơi, mỗi người chơi bỏ ra từ 5 đến 10 sợi dây thun rồi trộn lên và rải xuống đất .Sau đó 2 người sẽ dùng ngón tay búng các sợi thun đan vào nhau .Hai người oẳn tù tì xem ai thắng sẽ được chơi trước. Ai búng được 2 sơi thun đan vào nhau là thắng hai sợi. Nếu không thì tới lượt người thứ hai chơi.

Trò chơi này sẽ giúp rèn luyện kỹ năng vận động tinh của trẻ, giúp cho ngón tay linh hoạt và khéo léo hơn.

Trên đây là top 20 trò chơi dân gian phù hợp nhất với trẻ mầm non mà Kidpod.vn gửi đến quý vị, mong góp ý tưởng cho các hoạt động của trẻ trở nên bổ ích hơn để trẻ có thể phát triển toàn diện về thể chất và trí tuê.

>>Tham khảo : Trò chơi tương tác với trẻ tại nhà

Top 20 Trò chơi dân gian dành cho trẻ mầm non thú vị nhất